تست عایقی در تابلوهای برق( قسمت اول)
در تابلوهای برق صنعتی تست های مختلفی جهت اطمینان از عملکرد صحیح تجهیزات و سیم ها قابل اجرا است که یکی از این تست ها تست عایقی در تابلوی برق است.
این تست قبل از بهره برداری از تابلوی ساخته شده قابل اجرا است و همینطور پس از نصب و استفاده از تابلوی برق به صورت دوره ای در بازه های زمانی ۱ سال تا ۳سال قابل اجرا می باشد.
تست عایقی یعنی ؟
در تابلوی برق سیم ها،کابلها ،شینه ها و تجهیزاتی وجود دارند که می بایست نسبت یه یکدگر یا نسبت به بدنه تابلوی برق و یا نسبت به زمین عایق باشند.عایق بودن به این معنی است که دارای مقاومت الکتریکی قابل قبولی باشند.
مثلا مقاومت الکتریکی بین یک سیم با یک سیم کناری مقداری در حد مگا اهم باشد
مقاومت یک سیم نسبت به بدنه در حد مگا اهم باشد
مقاومت یک شمش ( شینه یا باس بار) مسی نسبت به بدنه تابلوی برق در حد مگا اهم باشد
مقاومت ترمینالهای یک کلید اتوماتیک نسبت به بدنه تابلوی برق دارای مقاومت در حد مگا اهم باشد.
و….
اینها همه نمونه هایی از مقاومت عایقی هستند.
اگر مقاومت عایقی کم باشد چه اتفاقی می افتد؟
اگر مقاومت عایقی بین تجهیزات در تابلوی برق کم باشد :
۱- در تابلوی برق نشتی جریان خواهیم داشت و اگر کلید تشخیص نشتی استفاده شده باشد این کلید همیشه عمل کرده و برق تابلو را قطع می کند.
۲- نشتی جریان ناشی از کاهش مقاومت عایقی در تابلوی برق باعث به هم خوردن بالانس ولتاژ در تابلوی برق شده و در بارهایی مثل موتورهای سه فاز باعث گرم شدن و اضافه بار در موتور می شود
۳- کاهش عایقی در تابلوی برق باعث گرم شدن قسمتهایی از تابلوی برق و در نهایت در برخی موارد آتش سوزی خواهد شد
۴- نشتی جریان ناشی از کاهش مقاومت عایقی در تابلوی برق همچنین می تواند باعث برق گرفتگی برای شخصی شود که با آن کار می کند.
خوب چگونه تست عایقی را در یک تابلوی برق انجام دهیم؟
برای تست عایقی در یک تابلوی برق ( اینجا نوع تابلو از نظر سطح ولتاژ LV مدنظر است یعنی ولتاژ کاری تابلوی برق زیر ۱۰۰۰ ولت است) نیاز به دستگاهی با نام میگر داریم.
میگر وسیله ای است که یک ولتاژ بالای DC در خروجیش تولید می کند که این ولتاژ را می توانیم بین تجهیزات مختلف در تابلوی برق اعمال کنیم.
این ولتاژ یک جریان در بین آن ادوات ایجاد می کند و بر اساس مقدار این جریان و قانون ساده اهم که مقاومت برابر است با ولتاژ تقسیم بر جریان، مقدار مقاومت عایقی بین تجهیزات مختلف تابلوی برق، سنجیده می شود.
در مورد میگر اطلاعات ندارم!
در شکل زیر یک نمونه میگر را می بینیم که برند fluke است
در این مدل ساده سه عدد ترمینال دارد.
ترمینال وسط همان ترمینال مشترک یا به اصطلاح com است.
ترمینال شماره ۱ برای اندازه گیری اهم های کم است.مثلا زمانی که بخواهیم سیم پیچ های موتور سه فاز را تست کنیم پراپ این دستگاه را به این ورودی متصل می کنیم.
تریمنال شماره ۳ هم برای تست عایقی است که مقاومتهای بالا را با ولتاژ بالای dc اندازه گیری می کند
در شکل زیر اندازه گیری اهم نشان داده شده.پراپ های دستگاه که نحوه اتصالشان مشخص است.سلکتور روی دستگاه بر روی اندازه گیری اهم قرار گرفته است.و با فشار دادن دکمه تست مقدار مقاومت اندازه گیری و نمایش داده می شود.
شکل زیر هم تست عایقی را نشان می دهد.پراپ ها که اتصالشان مشخص است.سلکتور بر روی ۱۰۰۰ ولت قرار گرفته و دکمه تست از طریق پراپ فشار داده شده.
اگر پراپ دارای این امکان نباشد دکمه تست از روی دستگاه زده خواهد شد.
اطلاعات کاملتر این مدل دستگاه را می توانید از این لینک به صورت فایل pdf دانلود نمایید
چگونه تست عایقی را در تابلو برق انجام دهیم؟
پس از آشنایی با میگر نوبت تست عایقی در تابلوی برق است.
این را بدانیم که تست عایقی فقط یکی از تست های تابلوهای برق است.
تست های دیگر تابلوهای برق عبارتند از:
تست ۲٫۵ کیلو ولتی
تست تزریق جریان
تست اندازه گیری ولتاژ و جریان
تست فرکانس
تست خطای زمین و..
در اینجا تست عایقی شرح داده می شود.
خیلی ساده تست عایقی در یک تابلوی LV یعنی:
۱- تجهیزات برق دار به بدنه تابلو متصل نباشند و یا میزان عایقی قابل قبولی داشته باشند.
مثلا یک شمش مسی که بر روی مقره نصب شده نسبت به بدنه عایقی بالایی داشته باشد.
روش کار به این صورت است که با میگر می بایست مقاومت بین شمش و بدنه تابلو یا شینه ارت تابلو را اندازه گیری کرد.
توجه داشته باشید که شینه ارت می بایست به بنده تابلو متصل باشد.
یا مثلا ترمینالهای یک کلید اتوماتیک نسبت به بدنه تابلو کاملا عایق باشد.
۲- هادی ها نسبت به یکدیگر عایق باشند و نشتی جریان نداشته باشیم.
در این حالت مثلا کابل در کنار یکدیگر می بایست نسبت به هم مقاومت بالایی داشته باشند.
شکل زیر را ببینید.در این روش تست می خواهیم مقاومت ایزوله بین هادی های مختلف ورودی تابلوی برق را نسبت به هم بسنجیم.
ابتدا کلید ورودی تابلو یا همان کلید اصلی تابلو را قطع کرده ایم.سپس پراپ COM را به شینه ارت متصل کرده ایم و در ادامه پراپ مربوط به ورودی میگر را به تک تک هادی ها متصل نموده و مقدار اهم را با فشار دکمه تست در میگر خوانده و ثبت کرده ایم.
سوئیچ های داخلی تابلو مثلا کلیدهای سه فاز یا تک فاز دیگر می توانند وصل باشند ولی نباید باری به تابلو متصل باشد.منظور از بار مثلا یک موتور سه فاز است.
نکته مهم در تست این است که ولتاژ سه فاز ورودی ابتدا به وسیله کلید اصلی قطع می شود.
نکته بعدی اینکه تست عایقی فقط در مدار قدرت انجام می شود و مدار فرمان نیاز به تست عایقی ندارد.
بر اساس استاندارد اروپایی DIN VDE 0100-600 بر اساس ولتاژهای مختلفی که از روی سلکتور میگر به هادی ها می دهیم حدود اهم ها نباید از مقادیر زیر کمتر باشد.
